مویتای ورزشی است که مردم تایلند آن را به عنوان هنر رزمی خود میدانند. کلمه muaiبصورت moo-ayi تلفظ میشود و به معنای مشتزنی است. در دوران باستان زمانیکه هنوز گونههای پیشرفته هنرهای رزمی و سلاحهای سرد اختراع نشده بود، مردم درجنگها فقط از شمشیر، چوب بلند و نیزه استفاده میکردند. درآن زمان تایلندیها مجبوربودند تا با انواع غارتگران برای حفاظت از سرزمینشان جدال کنند. دردوران sukotai هنر رزمی کرابی (شمشیر)، کرابونگ (چوب بلند) به طور تخصصی به سربازان آموزش داده میشد تا قادر به دفاع از حریم خود باشند.
مویتای یک سیستم دفاع شخصی است که میتوان آنرا بدون سلاح ویا همراه با کرابی و کرابونگ آموزش دید. چون درقدیم ممکن بود که در حین مبارزه، سلاح از دست جنگجویان بیفتد و آنگاه آنها مجبورمیشدند بدون داشتن سلاح مبارزه کنند.
مویتای هنر استفاده از اعضای قدرتمند بدن ازجمله: سر، مشت، آرنج، زانو وساق پا بعنوان سلاح برای صدمه زدن به مهاجمان است. مردم معتقدند که مویتای یکی از قویترین و کشندهترین شیوههای مبارزه است. درحال حاضر مویتای بعنوان گونهای از دفاع شخصی، سیستم تناسب اندام و مجموعه برنامههای حرفهای ورزشی شناخته شده و در حال گسترش است. امروزه مسابقات مویتای در سراسر دنیا با استفاده از دستکشهای مخصوص و قوانین استاندارد شده در رینگها یا کلابهای ورزشی برگزار میشود.
هرانسانی میتواند فارغ از جنسیت و رده سنی، مویتای را آموزش ببیند. کمترین سن آغاز مویتای تقریباً 7 سالگی است، اما سن موضوع خیلی با اهمیتی نیست، مهم این است که مربی و استاد مویتای (kru muai) شما را بعنوان هنرجو بپذیرد. داشتن روح پذیرا، ذهن آماده و هدف برای یادگیری مویتای، از معیارهای مهم آغاز هنر رزمی است. امروزه هدف اصلی از آموزش مویتای در کلاسها و باشگاهها، دفاع از خود است نه آسیبرساندن بر دیگری به همین دلیل تکنیکهای مرگبار و خشن مویتای که آنرا Mae Mai Mauy Thai مینامند، دیگر آموزش داده نمیشود و در مسابقات ممنوع است. مویتای نه تنها یک شیوه مبارزه بلکه شیوهای برای زندگی است و آموزش تکنیکهای آن همراه با فراگیری فرهنگ و آداب آن است. همانطور که مبارزان برجسته مویتای قبل ازآغاز رقابت مراسم ویژهای را انجام میدهند. هیچکس با دیدن فیلمها و خواندن کتابهای این ورزش، مویتای کار نمیشود و فراگیری آن منوط به داشتن یک مربی شایسته و متخصص در زمینه ورزشی و فرهنگ مویتای است.
قوانین مسابقه
به غیر از داور وسط،هیئت داوران متشکل از سه قاضی است که در پایان هر راند تصمیم خود را اعلام میکنند. امتیاز نهایی عدد 10 میباشد و فایتری که امتیاز 10 را بگیرد، پیروز میدان خواهد بود.
فایترها نباید شلوار یا پیراهن به تن داشته باشند و در آغاز مسابقه سربند مقدس (mongkon) پس از اجرای مراسم اولیه باید از سر باز شود. استفاده از هرگونه پماد یا ماده گیاهی برروی بدن که باعث تحریک بویایی حریف شود، ممنوع است. دستها نیز باید پوشیده از باند مخصوص و اندازه آن نباید بیشتر از 12 یارد باشد همچنین پهنای آن نباید بیشتر از 12 اینچ باشد.
رقابت مویتای نباید بیش از 5 راند به طول بیانجامد. هرراند دارای 3 دقیقه مبارزه و 2 دقیقه استراحت میباشد. فایترها باید قبل از مبارزه بدون لباس وزنکشی شوند. مسابقات در 7 کلاس وزن برگزار میشود.
اولین کمپ دائمی مویتای در سال 1920 در بانکوگ تاسیس شد. در همان زمان رقابتهای مویتای برگزار شد و فایترهای بسیاری از سراسر دنیا برای مبارزه به تایلند آمدند.
دوران آلوتا دوران استفاده از گیاه کادچوک بود که برای محافظت از انگشتان، به دور دست پیچیده میشد. استفاده از این محافظ به سرعت فراگیر شد چرا که قویتر، سختتر و بهتر از دیگر محافظان دست بود. فایترها قبل از مسابقه، پس از بستن دست خود با کادچوک آنرا در آب فرو میبردند. این کارباعث میشد که کادچوک پس از خشک شدن به دست بچسبد و محکمتر شود و شدت آسیب دیدگی حریف را بالاببرد. در اواخر سال 1920 در یک واقعه تراژیک، جیا کایمن بر اثر اصابت ضربه مشت یکی از حریفان قدرتمند خود، در رینگ کشته شد. پس از این واقعه استفاده ازکادچوک ممنوع و دستکش الزامی شد.
درسال 1928 سیستم ابتدایی ردهبندی از بوکس شرقی گرفته شد و در نوامبر همان سال یک دوره رقابت دیگر با قوانین جدید برگزار شد و جمعی از مردم برای دیدن این مسابقات حضور یافتند. در این دوره استفاده از محافظ کشاله و بیضهبند نیز اجباری شد و این رقابت تا سال 1950 ادامه داشت که در همین سالها دو ورزشگاه اختصاصی برای مسابقات مویتای بنا شد.
دهه طلایی موتای
درسال 1970 به دلیل اکران فیلمهای هنرهای رزمی آسیای شرقی همانند بروسلی علاقه مردم به هنرهای رزمی مشرق زمین افزایش یافت و باشگاههای متعدد موتای درآمریکا، آلمان، هلند و استرالیا افتتاح شد. امروزه پس از گذشت 42 سال موتای یکی از محبوبترین ورزشهای رزمی و مسابقات آن یکی از معتبرترین مسابقات جهان محسوب می شود.